Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Neval Konuk Halaçoğlu’nun ihbarı üzerine Kültür ve Turizm Bakanlığı uzmanları tarafından yapılan incelemede, eylül 2021’de Hollanda’daki bir müzayede konutunda bir cami kitabesinin satışa çıkarılacağı tespit edildi. Üzerinde ‘Şile Kazasının Bozgoca Kariyesinin El Hacı İbrahim Zade Hurşit Bey’in Camii Şerifi Hayratıdır’ yazısı bulunan kitabenin, Türkiye’den yasa dışı yollarla çıkarıldığı tespit edildi ve bu durum Hollanda makamlarına iletildi.
Hollanda isimli makamlarının kitabeye el koyabilmesi için Şile Cumhuriyet Başsavcılığınca isimli yardımlaşma talebi belgesi hazırlandı. Evrak, Adalet Bakanlığınca Hollanda savcılık makamına gönderildi. Evrakta, Türkiye’den kültür varlıklarının çıkışının 19’uncu yüzyılın sonundan beri yasak olduğu, bu çeşit yapıtların yerlerinden koparılmalarının hata sayıldığı vurgulandı.
DEDEKTİF ÜZERE ÇALIŞTILAR
El koyma sürecinin tamamlanabilmesi için destekleyici delillendirme çalışması da yapıldı. Bu kapsamda Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Kaçakçılıkla Uğraş Dairesi uzmanları Şile’de görüşmeler gerçekleştirdi. Yapılan araştırma ve görüşmelerde yazıtta ismi geçen Hurşit Bey’in Şile’de yaşayıp, burada defnedildiği, ailesinin hala Şile’de yaşamakta olduğu belgelendi.
Bozgoca Köyü’nün yaşlı sakinleri de 1960’lı yıllarda kelam konusu yazıtı köyde gördüklerine ait uzmanlara bilgi verdi. Köy sakinlerinin beyanları, arşiv bilgileri, belediye arşivinden alınan ikamet ve defin evrakları de Hollanda isimli makamlarına sunulan belgede yer aldı.
TÜRKİYE’YE GETİRİLDİ
Türkiye’nin hazırladığı belge doğrultusunda Hollanda isimli makamlarınca kitabeye el konuldu. Eser, mayıs ayında Türkiye’nin Lahey Büyükelçiliğine teslim edilmesinin akabinde iade edildi. Türkiye’ye iadesi sağlanan kitabe, Türk Hava Yolları’na ilişkin uçakla sabaha karşı İstanbul Havalimanı’na getirildi. Havalimanının Gümrük Müdürlüğünde gerekli süreçleri yapılan kitabe, sergilenmek üzere Türk ve İslam Yapıtları Müzesi’ne götürüldü.
ZİYARETÇİLERİNİ BEKLİYOR
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Twitter hesabından yapılan açıklamada, “Şile Bozgoca Camii’ne ilişkin tarihi yazıtı Hollanda’dan ülkemize getirdik. Takviyelerini esirgemeyen tüm kişi ve kurumlara teşekkür ederiz. Tarihi mirasımız İstanbul Türk ve İslam Yapıtları Müzemizde ziyaretçilerini bekliyor. Camiiyi yaptıran Hurşid Bey’i de rahmetle anıyoruz” tabirleri kullanıldı.
Öte yandan İstanbul Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı Becerikli Polat, 20 Eylül 2021’de toplumsal medya hesabından, satışa konulan kitabeyi müzayededen satın aldıklarını ve İstanbul Kent Müzesi’nde sergileyecekleri açıklamasını yapmıştı. Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdür Yardımcısı Yahya Coşkun da bunun üzerine Kültür ve Turizm Bakanlığının teşebbüsleriyle Türkiye’nin Hollanda Büyükelçiliğince 16 Eylül’de nota verildiğini, yapıtın çalıntı olduğunun ilan edildiğini, satışın durdurulmasının ve yapıtın iadesinin istendiğini açıklamıştı.