Tutulmalar göz kamaştırıcı astronomik olaylar ortasında yer alıyor ve dünyada milyonlarca kişinin ilgisini tıpkı anda gökyüzüne çeviriyor.
Ay ve Güneş tutulmalarını izlemek isteyen insanların yeni bir turizm alanı yaratmış olmasına şaşırmamalı.
Bugün Kuzey ve Orta Amerika, Asya ve Okyanusya bölgelerinden görülebilecek Tam Ay Tutulması yaşanıyor.
Tutulma, Türkiye saati ile 11.02’de Ay’ın Dünya’nın yarı gölgesine girmesiyle başladı.
NASA’ya nazaran bundan sonra Mart 2025’e kadar Ay Tutulması olmayacak.
Dünyanın neresinde olduğunuza nazaran tutulma sırasında Ay’ın kırmızıya döndüğünü görebilirsiniz. Buna “Kanlı Ay Tutulması” deniyor.
“Kanlı Ay Tutulması” aslında bilimsel bir terim değil. Ay büsbütün tutulduğunda kırmızı bir renge dönüştüğü için bu türlü bir isim veriliyor.
Ay, Dünya’nın gölgesinden geçtiğinde ve güneş ışığının Ay’ın yüzeyini aydınlatmasını engellediğin bu türlü bir tutulma yaşanıyor.
Güneş ışığının ufak bir kısmı, Dünya’nın atmosferi yoluyla dolaylı olarak Ay yüzeyine hala ulaşıyor ve Ay kırmızı, sarı ve turuncu bir parıltıyla kaplanıyor.
Ay Tutulması tiplerini derledik:
Ay tutulmaları
Ay tutulması, Dünya’nın Güneş ile Ay ortasına girerek Ay’a düşen ışığı kestiğinde gerçekleşiyor.
Bir öbür deyişle, Ay Tutulması sırasında Dünya’nın gölgesini Ay üzerinde görebiliriz.
Uluslararası Astronomi Merkezi’ne (IAC) nazaran bunun Güneş Tutulması’ndan farkı, Güneş Tutulması’nın ne kadar görülebileceğinin, Dünya üzerindeki gözlemicinin pozisyonuna bağlı olması. Ay Tutulması’nda ise gezegenimizin neresinde olursanız olun, Ay gökyüzünde görülebildiği surece Ay Tutulmasını da izleyebilirsiniz. Güneş Tutulması’nın derecesi de coğrafik pozisyona bağlı. Ay Tutulması’nda ise gözlemcinin coğrafik pozisyonu, tutulmanın derecesini belirlemiyor.
Ay Tutulmaların üç tipi var:
Tam Ay Tutulması (Kanlı Ay Tutulması)
NASA’ya nazaran Tam Ay Tutulması sırasında, Ay ve Güneş, Dünya’nın tam zıt taraflarında hizalanıyor.
NASA, “Ay bütünüyle Dünya’nın gölgesinde kalıyor olsa da, bir ölçü Güneş ışığı Ay’a ulaşır” diye ekliyor.
Ancak bu Güneş ışığı Dünya’nın atmosferinden geçerken, mavi ışığın büyük kısmı atmosfer tarafından filtreleniyor ve Ay kırmızı görünüyor. Bu nedenle bu olaya “Kanlı Ay Tutulması” da deniliyor.
IAC’ye nazaran “Dünyamızın yarıçapı, Ay’ınkinin dört katı genişliğinde olduğu için, gölgesi de geniş oluyor ve Tam Ay Tutulması 104 dakikaya kadar sürebiliyor.”
Bugün göreceğimiz de tam olarak bu.
Parçalı Ay Tutulması
İsminden de anlaşılabileceği üzere, modüllü Ay Tutulması’nda Ay’ın sırf bir kısmı Dünya’nın gölgesinde kalıyor.
Tutulmanın derecesine nazaran, koyu kırmızı ve bazen de kömür grisi bir gölge görülebiliyor.
Bu renkler, gölgede kalan ve ışık alan bölgeler ortasındaki farklılıktan kaynaklanıyor.
NASA’ya nazaran kesimli Ay Tutulması yılda iki defa gerçekleşiyor.
Ay tutulmaları sırasında Dünya, Güneş ile Ay ortasında kalır ve Ay üzerinde Dünya’nın gölgesi oluşur
Gölgeli Ay Tutulması
Bu olay, Ay Dünya’nın yarı gölgesinden geçerken gerçekleşir ve daha zayıf bir gölge oluşur.
Dolayısıyla bu tutulmalar daha az barizdir ve insan gözü tarafından çarçabuk algılanamıyor.
Bu nedenle bu tutulmalar çoklukla gök olayları takvimlerinde kendisine yer bulamıyor.