Türkiye, son yıllarda iktisatta güçlü vakitlerden geçerken, zelzeleyle de sarsılınca felaketin hüznü eklendi. Kahramanmaraş merkezli sarsıntıların üzerinden 2 haftadan fazla vakit geçti. Bu süreçte iktisatla ilgili yeni başlıklar da çokça tartışıldı. Bugün gazeteci Barış Soydan’ın yaptığı paylaşımda ise tartışmaların bitmediğini gösterdi.
Türkiye iktisadında değerli bir gösterge olan, dolardaki yükseliş 2021’in sonralarında ana başlık olmuştu.
Arkasından izlenen enflasyonda yükselişin alım gücünde yarattığı tahribat 2022 yılı boyunca konuşulmuştu.
2022’in iktisatta tek başlığı enflasyon olmadı. Borsa İstanbul’da da yükseliş soluksuz olurken, küçük büyük tüm yatırımcıların ilgisi bu alana kaydı.
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Borsa, dolar ve enflasyon konusunda açıklamalarıyla her daim manşette kaldı.
Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu ise medyada daha az görünmeyi seçerken, enflasyon ve dolar konusunda ise içeriklerde her daim yer aldı.
2023 başlarken Borsa’da oynaklıklar da baş gösterdi, dolar seyrini değiştirmedi.
6 Şubat’ta yaşanan zelzele felaketiyle Türkiye’nin içi yandı. 42 binden fazla insanımızın canını kaybetti bu büyük acıda iktisat yine tartışılmaya başlandı.
Hem yardım çalışmaları hem sonrasında yapılanma için iktisat başlıkta yer almaya başlarken, bu süreçte de yaşananlar bir tez sonrası tekrar gözden geçiriliyor.
Gazeteci Barış Soydan, bugün bir tezde bulundu. Yaptığı paylaşımda “finansal piyasalar yönetiminde” koltuk değişimleri olacağı tarafındaydı.
Biz de merak ettik ve akla birinci gelen seçeneklere bir göz attık.
Deprem sürecinde en çok tartışılan gelişmeler Borsa İstanbul’da yaşanmıştı.
6 Şubat sabahına uyanan Türkiye, 11 vilayette gece yaşanan sarsıntı felaketini haber alıyordu. Türkiye’nin milyonları zelzeleyle sarsılmıştı. Bu üzere afet durumlarında hem bölgede yaşayanların haklarını korumak hem de piyasalarda oluşabilecek çöküşü engellemek hedefiyle süreçlere orta verilmesi gerekirdi. Borsa İstanbul vaktinde süreçlere başlandı. Birinci günün şokuyla büyük bir çöküş görülmezken, 7 Şubat’ta kapanması beklenen süreçler tekrar seyrinde devam etti. Borsa’da çöküş görüldü. 2 sefer devre kesti günü yüzde 8’in üzerinde kapanışla günü tamamladı.
Uzmanlar Borsa’da düşüşün süreceğini öngördüklerinden 8 Şubat Çarşamba günü süreçlerin olmayacağını düşünürken, o gün de süreçler seyrinde açıldı.
Ancak açılışın çabucak gerisinden devre kesiciler tekrar tetiklendi ve tekrar iki sefer çalıştı. Bunların akabinde reaksiyonların de büyümesiyle süreçlerin durdurulduğu ve 5 süreç gününde yapılmayacağı açıklandı. Ayrıyeten 8 Şubat’ta yapılan süreçlerin iptal edildiği de açıklandı. Lakin yansılar çok büyümüştü. Bir çok argüman ortaya atıldı fakat hiç biri remi kurumlarca doğrulanmadı.
Borsa İstanbul’da süreçlerin durdurulmaması ve 6-7 Şubat tarihli süreçlerde “eşitlik olmaması” nedeniyle iptal edilmesi konusunda SPK’dan da görüş beklendi lakin hiç açıklama gelmedi.
Finansal piyasalar değil ancak bu süreçte para piyasalarının yetkili kurumu Merkez Bankası da gündemden düşmedi.
Depremzedeler için yapılan yardım gecesinde rekor bağışla TCMB çok konuşuldu. Yapılan bağışın nasıl ödeneceği? Bu kaynağın kamudan kamuya transferindeki etik ve enflasyonist tesirler tartışıldı.
Kahramanmaraş merkezli zelzelelerin etkilediği vilayetlerden biri de Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin memleketi Şanlıurfa oldu. Bakan Nebati, uzun müddet bölgede çalışmalara katıldı.
Borsa’nın kapatılmamasıyla ilgili BİST idaresi ve SPK savları içinde Nebati’nin de ismi sıklıkla geçti. Başka yandan tüm bu gelişmelerin geçmişinde de Borsa, enflasyon ve dolar konusunda birçok gelişme yaşanmıştı.
Barış Soydan’ın argümanı gerçekleşir mi? Bilinmez. Ekonomik ve finansal olarak güç günlerin seçime kadar yaşanacağını zelzele öncesinde öngören uzmanlar, bu felaketin de boyutlarının önümüzdeki netleşirken, maliyeti konusunda karamsar konuşuyorlar.
