Fotoğraf sanatkarı Cemil Şahin, Ulu Camii’nin açılışında Fatiha Suresi’ni 7 farklı formda okuyan Somuncu Baba’nın Külliyesi’ni fotoğrafladığı anları Haber7 için yazdı;
Somuncu Baba Külliyesi bende çok derin izler bırakmıştır.
2015’te çekim için beni davet ettiklerinde evvel neresi olduğunu bilmiyordum. Gitmeden evvel araştırma yapınca çok etkilendim.
Araştırmalarım sonucunda Somuncu Baba’nın beni en çok etkileyen ögesi ise Bursa Ulu Camii’nin açılışında Fatiha Suresi’ni 7 farklı biçimde okuması ve periyodun en büyük âlimi olan Osmanlı Devleti’nin birinci Şeyh’ül-İslâm’ı Molla Fenâri Hazretleri’nin “Aynü’l Âyân” isimli Fatiha Tefsirini kaleme almış olmasıdır.
Kısa bir bahisten bahsetmeden geçemeyeceğim… Bursa’da çilehanesinin yanına yaptığı ekmek fırınında somun pişirip, çarşı pazar dolaşarak “Mü’minler, somunlar” nidâlarıyla ekmek dağıtan Pir Hâmid Hâmid’ûd-Dîn-i Veli Hazretleri, Ulu Cami’nin inşâsı sırasında da emekçilere ve halka somun dağıtmıştır. Pir Hâmid Hâmid’ûd-Dîn-i Veli, manevi istikametini gizlediğinden ötürü halk ortasında “Somuncu Baba” lâkabıyla bilinir. Osmanlı Devleti’nin kuruluş periyodunda yaşamış olan mutasavvıf ve islam âlimi Somuncu Baba, tıpkı vakitte Bayramiyye Tarikâtı kurucusu Hacı Bayram-ı Veli’nin de hocasıdır.
Bursa Ulu Camii’nin inşaatı tamamlanıp da açılış günü geldiğinde Padişah Yıldırım Beyazıt Han birinci hutbeyi okuması için periyodun tasavvuf büyüklerinden Buyruk Sultan Hazretleri’ni görevlendirmiştir. Pir Hâmid Hâmid’ûd-Dîn-i Veli Hazretleri’nin manevi tarafını Bursa’da birinci keşfeden kişi olan Buyruk Sultan Hazretleri, “Padişahım. Bu beldede benden daha âlim kimseler vardır. Onlar ortamızda iken hutbe okumak bize düşmez” diyerek bu misyon için Pir Hâmid Hâmid’ûd-Dîn-i Veli Hazretleri’ni işaret etmiştir.
Padişahın huzurunda misyonu reddetmeyen Pir Hâmid Hâmid’ûd-Dîn-i Veli Hazretleri hutbede Fatiha Suresi’ni 7 farklı formda yorumlayarak işârî tefsirini yapmıştır. Bu harikulâde hutbeyi dinleyen cemâat, Somuncu Baba olarak bildikleri Pir Hâmid Hâmid’ûd-Dîn-i Veli Hazretleri’nin manevi büyüklüğünün farkına varmıştır.
Şeyh Hâmid Hâmid’ûd-Dîn-i Veli Hazretleri ömrünün son kısmını -daha evvel de yaşadığı- Darende’de geçirmiştir. Kaynaklarda Hıdırlık mevkii ismi verilen günümüzdeki Zaviye Mahallesi’nde Tohma Çayı’nın yanına halvethanesini kuran Somuncu Baba Hazretleri, 1412 yılında Darende’de vefat etmiştir. Cenaze namazını halifesi Hacı Bayram-ı Veli kıldırmış ve halvethanesinin bulunduğu yere defnedilmiştir Yeri cennet, makamı âli olsun.
Böyle nurani bir zâttan feyz almamak mümkün mü? İşte ben de o denli bir feyz aldım ki, anlat anlat bitiremem.
Darende tıpkı vakitte Malatya insanımızın misafirperver, kadirşinas, sıcacık kültürünü çok âlâ yansıtan yöremiz olma özelliğini taşıyor.
Tohma Çayı yöreye diğer bir hoşluk katıyor.
Birçok yer gezdim. Fakat beni en çok etkileyen yerlerin başında Darende Somuncu Baba gelir.
İstanbul’dan uçağa bindim ve ver elini Malatya. Gece yarısı Darende’ye ulaştım. Oradaki vazifeli arkadaşlar karşıladı beni. Hepsi sıcacık, samimi, içten dostlar.
Dedim “Cemil, sen meskenine geldin. Yabancı yere gelmedin.”.
Gece 23.00 sularında Külliye’yi görünce dayanamadım. Gece fotoğrafları çekmeye başladım. O orta arkadaşlar “Üstad. Yorgunsun, otelde dinlen. Yarın güzeli ile başlarız.” dediler. Ben bulmuşum ışıl ışıl, hoş bir gece. Çekmeden yatmaya masraf miyim?
Nihayetinde otele geçtim gece yarısı. Dinlendikten sonra sabahın birinci ışıkları ile Somuncu Baba’ya geldik. Beğenilen sohbetin akabinde “Bismillah” deyip, yazın o sıcağında çekimlere başladık.
Tabii çek çek bitmiyor. Süper bir atmosfer. Tabiatla iç içe. Tohma Çayı zati oranın en hoş, seyrine doyum olmayan, suyun sesi ile dinlendiğinizi fark ettiğiniz müstesna bir yeri.
Somuncu Baba’da unutamayacağım üç anım var.
Sıra Kubbelere geldi. Kubbelerde çekim yaptıkça vaktin nasıl geçtiğini fark etmiyorsunuz. Kaptırdım gidiyorum. Allah size kapılar açıyor.
Ve derken sıra türbenin kubbesine geldi. Kubbenin etrafında küçük pencereler var. Fakat kedi yolu yok. Çabucak dışında dar bir alan var. Dedim ben buradan nasıl çekerim. Hesaplar yapmaya başladım. Natürel oraya gelene kadar gündüz hayli bir çekim yaptığım için yorgunluk başlamıştı. Kubbe penceresinin önüne geldim ve kararımı verdim. Tripotun ayaklarını tam açıp, fotoğraf makinasını içeriye gerçek uzatıp çekeceğim.
Birinci denemem olmadı. Çok zordu zira. İkinci denemem de başarısız oldu. Gücüm azalmaya başlamıştı. Tripot ile makinayı içeriye uzatıp, 10 sn verip beklemeye artık kol dayanmıyor. İşte ne olduysa üçüncü denememde oldu. “Ya Allah, Bismillah” dedikten sonra tripotu içeriye uzatıp, fotoğrafı çektiğim an dünyalar benim olmuştu. Pekala nasıl olmuştu da o yorgunlukla çekimi yapabilmiştim.
İşte hala akıl sır erdiremediğim bir güç beni orada tuttu. Hiç yorulmadan yapabildim. O sevinçle Hulusi kardeşimle birlikte aşağıya indim. Hocalarım demişti. Somuncu Baba’nın kerameti oldu.
Tabii akşam otelde fotoğrafları yapmaya başlayınca insan büyük bir haz alıyor. Siz Allah’tan isteyin. Allah size yardım ediyor.
Somuncu Baba’nın mimarisi çok farklı perspektif veriyor. İnsan çektikçe
kendini alamıyor sahiden.
Yine öteki bir gün akşam üstü “Arkada büyük bir zirve var. Oraya çıkmam lazım.” dedim. Evvel Ayhan ve Hulusi kardeşlerimle birlikte 40 dk’lık bir tırmanıştan sonra doruğa ulaştık. Oradan aşağının imajı muazzam. Somuncu Baba Camii, Türbe ve Külliye tüm ihtişamıyla gözler önünde. Gündüz çekimlerimizi yaptık. Derken akşam vakti yaklaştı.
Arkadaşlara dedim ki “Önce külliyenin içerisini hoş bir ıslatın. Mavi saatte mermerler üzerinde yansıma hoş olur”. Sonra zirveye tekrar çıkacağım. Oradakiler “Hocam, biz gelmeyiz, yorulduk” dediler. Ben kararlıyım. Çıkıp o süper hoşluğu çekmem lazım.
Değerli kardeşim tarihçi ve araştırmacı müellif İbrahim Akkurt “Üstad, ben seni yalnız bırakmam. Bir arada çıkalım” dedi. Çantamı sırtıma alıp, birlikte o kuvvetli zirveye yanlışsız tırmanmaya başladık. İbrahim Akkurt kardeşim o orta dualar okuyor. Orta sıra bakıyorum, bir dehşet var yüzünde. Fakat latife yapıyor sanıyorum. Ve şiddetli 40-45 dk sonunda biz zirveye ulaştık.
Mavi saatler başlamıştı. İbrahim kardeşim tam doruğun doruk noktasında oturdu kaldı. Ben de o orta çekime başladım doğal. İbrahim’e “Bana başka lensi getirir misin?” dedim. Baktım yerinden kalkmıyor. Ben koştum lensi değiştirdim. Tekrar koşup, Allah’ın inayetiyle güçlü çekimi bitirdim.
Sıra zirveden inmeye gelmişti. İbrahim kardeşim korktuğunu söylüyor. Lakin ben hala latife yaptığını sanıyorum. Akşam olmuştu. Biz yavaştan inmeye başladık. İşte bir an dayanak maksatlı olarak İbrahim Akkurt kardeşimin ayak bileklerini tutunca, fark ettim ki bir yandan titriyor bir yandan Ayet-el Kürsi okuyor. O an latife yapmadığını anladım ve birbirimize kenetlenip, yaklaşık 40 dk’da doruktan aşağıya indik. Fakat bizde ne ayakkabı ne pantolon kaldı.
Neydi bizi oraya çıkarıp, tekrar indiren? Allah dilerse her şey olur. Allah’a ne kadar şükür etsek azdır. Aşağıda kendimize geldik. 7 sene geçmesine karşın ne vakit bir ortaya gelsek hala o anları konuşuruz.
“Bunda da Somuncu Baba’nın kerameti vardır” dedik.
Orada beni yalnız bırakmayan tüm kalbi hoş kardeşlerimden Rabb’im razı olsun. Bizler için ne gerekiyorsa ellerinden geleni fazlası ile ifa ettiler.
Cuma vakti gelmişti. Sabahında Somuncu Baba’nın çilehanesinde namaz kılıp, dua ettik. Sonra mescide gelip çekim hazırlığı yaptık. Üst katta ben merdivenin üstüne çıktım. İbrahim ve Hulusi kardeşlerim merdiveni tuttu. Cuma’nın çekimini o halde tamamladık.
Tabii o sıcacık beşerler bu türlü bir çekimi birinci sefer gördükleri için tebessümle “Bunlar ne yapıyor?” dediler.
Cuma bitti, dışarı çıktık. Sıcak yakıyor etrafı.
Oradan Kudret Havuzu’na geçtik. Suyu yaz kış ılık. İnanılmaz hoşlukta. Bilenler geliyor, suya giriyor. Bize de girmek nasip oldu.
Somucu Baba’yı anlat anlat bitmez. Yaşamak lazım.
Ve günlerden Cumartesi. Ayrılık vakti gelmişti. Artık hüzün vardı. İçimizi bir burukluk sarmıştı. Türbeye son bir kez gidelim, duamızı okuyalım, veda edelim dedik.
İbrahim kardeşimle türbeye geçtik. Dualarımızı yaptık. Kalktık ve geri yürürken işte ben izahını pek anlatamayacağım bir şey yaşamaya başladım. Birden ağlamak tuttu. Fakat ne ağlayış. Ben kendimi bildim bileli bu türlü içten ağlamadım.
Ağlaya ağlaya taç kapıya geldik ve geri dönüp bakınca ne olduğunu anlamadım kendime geldiğimde.
Bu bir sırdı. Nasıl Somuncu Baba’nın sırrı Ulu Camii’nin açılışında fâş oldu? İşte o sır olsa gerek beni alıp götüren. Kesinlikle ziyaret edilmesi gereken müstesna yerlerden bir yer Darende Somuncu Baba. Benim de çekimlerle takviye verdiğim, hala kalbimin bir köşesinde gizli Somuncu Baba Külliyesi.
Televizyonlarda bahsetmeden asla geçemediğim bir yer. Her yer tertemiz, misk-i amber kokuyor. Pırıl pırıl, kendine mahsus Müzesi kesinlikle görülmesi gereken yerlerin başında geliyor. Mimarisi, mihrap ve minberi birinci olma özelliği taşıyan az bir camidir.
Başkanıma, Somuncu Baba Camii, Türbe ve Külliyesi’nde misyonlu ve yüzlerinden tebessümleri hiç eksik olmayan tüm kardeşlerime en kalbi şükranlarımı sevgilerimi sunuyorum.
Tekrar görüşmek dileğimle…
Fotoğraf Sanatçısı
Cemil Şahin