Dünya ve Türkiye iki haftadır “maymun çiçeği” denilen yeni bir bulaşıcı hastalıkla uğraşıyor.
Tabii komplo teoricileri bir anda devreye girdi, pireler deve yapıldı, yeni bir global kabusumuz oldu.
Sonunda maymun çiçeği korkusu, orman yangınlarının ıstırabı ve külleri ile birleşince yazın son günleri de kapkara oldu.
Oysa bundan 3 hafta evvel bize çok daha yakından ve çok daha kolay geçebilecek bir öbür alarm gelmişti.
24 Temmuz günü Yunanistan’dan gelen 6 vefat haberini unuttuk
Yunanistan Ulusal Kamu Sağlığı Kurumu (EODY) 24 Temmuz günü herkesi şaşırtan bir açıklama yaptı.
Bu yılın başından beri Yunanistan’da 16 farklı yerde Batı Nil Virüsü hadisesi tespit edilmişti.
Yunanistan Sıhhat Bakanlığınca yapılan açıklamaya nazaran 2024 yılında bu virüs ülke genelinde toplam altı kişinin vefatına sebep olmuştu.
Bu vefatlar son 6 hafta içinde yaşanmıştı.
EODY’nin raporuna nazaran, virüs en çok Kardiça, Larissa, Trikala, İmathia, Selanik ve Pela bölgelerinde tespit edilmişti.
Atina-İstanbul ortası günde 42 uçuş var
Bu hastalık sivrisineklerden geçen bir hastalıktı.
Ve düşünün Atina ile İstanbul ortasında günde 42 uçuş var.
Sınırımız bir ırmak.
Yani sivrisinek tarlası…
Bunun manası şuydu:
Yunanistan’ın sineği, Afrika’nın maymun çiçeğinden daha yakında bir tehlikeydi. Türkiye’de yaşayan beşerler için Maymun çiçeğinden çok daha açık ve yakın bir tehlikeydi.
Ama dikkat ettim pek dikkate alan olmadı.
Afrika’dan gelen maymun çiçeği gözümüzde daha büyüktü.
Ama sayıların gerçeği başımızdaki bu büyüklüğe uymuyordu.
Bu yıl maymun çiçeğinden 557 kişi öldü sivrisinekten kaç kişi ölecek
Bu yıl Afrika’da 15.600 maymun çiçeği hastalığı hadisesi tespit edildi.
Bu virüsle ilintili mevt sayısı ise 557.
Peki hiç düşündünüz mü bir çeşidi komşumuz Yunanistan’dan gelen sivrisinekle ilgili hastalıklardan her yıl dünyada kaç kişi ölüyor?
Şimdi sıkı durun…
Yılda 800 bin kişi…
İşte o yüzden bu pazar günü size “dünyanın en katliamcı” generali Anofel ve ordularını tanıtmak istiyorum.
İnsanın var olduğu günden bu yana 52 milyar kişinin vefatına sebep olan general Anofel’in öyküsü bu.
Onun ismini tahminen hiçbir tarih kitabında okumadınız.
Hitler’den daha zalim bir komutan
Oysa dünya tarihini değiştiren, Hitler’den bile daha zalim, Büyük İskender’den daha fazla savaş kazanmış en kanlı askeri kumandan o.
110 trilyon askerden oluşan bir ordusu var.
Dediğim üzere her yıl 800 binden fazla insanın vefatına neden oluyor.
Onun ismini hiç duymadınız.
Çünkü ismi bugüne kadar yalnızca tıp ve biyoloji kitaplarında yazılıydı.
Bugüne kadar onu en güzel anlayan ve anlatan insan bir tarihçi oldu.
Oxford Üniversitesi tarih kısmı öğretim üyesi Timothy C. Winegard…
Sivrisineğin insanlık tarihindeki yerini anlatan bir kitap yazdı ve 2019 yılında yayınlandı.
Hiç sıkılmadan okuyacağınız kitap Türkçe’ye de çevrildi
Kitap Türkçe’ye de çevrildi.
Daha önce bu kitabı tanıtan bir yazıyı yayınlamıştım.
Şimdi komşumuz Yunanistan’dan gelen haber onu tekrar aktüelleştirdi.
Bugün size işte o General Anofel’i ve acımasız ordusunu anlatacağım.
Biraz uzun ancak kestirim ediyorum hiç sıkılmadan okuyacaksınız.
İnsanlık tarihini en esaslı halde değiştiren başkomutan
Önce kimdir bu zalim General Anofel?
Bildiğimiz “Anofel” sivrisinek…
Daha doğrusu 400 farklı tipi bulunan bir sivrisinek cinsi.
30-40 cins sıtmaya (malarya) neden oluyor.
En tehlikelisi “falciparum” denilen parazit.
Karl Marx 1882’de şöyle yazmıştı:
“İnsan kendi tarihini yapar, lakin istediği üzere yapamaz…”
“Mosquito” (Sivrisinek) kitabını yazan Timothy C. Winegard ise tarihi en fazla değiştiren canlının sivrisinek olduğunu söylüyor.
Ona nazaran “General Anofel”, yani başkomutan sivrisinek ve onun orduları, tarihin değişmesinde Büyük İskender, Napolyon, Hannibal ve Hitler’den çok daha büyük rol oynadı.
Ona nazaran yeryüzünde sivrisinek diye bir canlı olmasaydı, bugün dünya değişik bir yer olacaktı.
İşte bu harika kitabı okudum ve bugün size anlatıyorum.
Sivrisinek insanlık tarihini nasıl değiştirdi…
Bu yazıyı okuduğunuz an ortamızda 110 trilyon sivrisinek yaşıyor
Bu yazıyı okuduğunuz saniyeye ilişkin pratik bir bilgi.
Şu an bugünün, yarının yahut öbür günün rastgele bir anında dünyada 110 trilyon sivrisinek yaşıyor.
Ve biz insanoğlu var olduğumuzdan bu yana 110 trilyonluk bu sivrisinek ordusuyla savaş halindeyiz.
Üstelik 110 trilyonluk sivrisinek ordusuna karşı biz yalnızca 7.7 milyar bireyiz.
General Anofel’in silahlarına karşı bizim bütçemiz ne kadar
Sivrisinek ordusunun savaşan, yani canlıları ısıran savaşçıları yalnızca dişi askerleri.
Bu askerlerinin elinde 15 başka öldürücü biyolojik silah var.
Biz ise sprey, tente, kimyasal ilaçlarla savaşıyoruz. Bu savaş için yılda harcanan para 11 milyon dolar.
General Anofel’in fethedemediği 4 ülke
İnsanoğlu dünyanın her yerinde sivrisineklerle savaş halinde.
Sadece 4 yerde sivrisinek yok. Bunlardan biri ulusal ekibimize tuvalet fırçası gösterilen İzlanda.
Öteki üçü ise Antarktika, Seyşel Adaları ve Fransız Polinezyası’nın mikro adaları.
Anofel’in ordusu bugüne kadar kaç insan öldürdü?
Size tahminen hiç inandırıcı üzere gelmeyecek lakin hakikat.
Bugüne kadar ve bugün hâlâ insanın 1 numaralı düşmanı sivrisinek.
Homo sapiens dediğimiz insan tipinin ortaya çıkışından bu yana yeryüzünde 108 milyar insan yaşadı.
Bunun tahminen 52 milyarını sivrisinekler öldürdü.
2000 yılından geçtiğimiz yıllara kadar sivrisinekler her yıl ortalama 2 milyon insanın vefatına yol açtı. Son çalışmalarla bu sayı geçen yıl 850 bine düşürüldü.
General Anofel evvel dinozor ordusunu yendi
Amber taşlarının içindeki fosillere bakılırsa, canlıları ısıran böcekler 190 milyon yıl evvel ortaya çıktı.
George ve Roberta Poinar’ın, “What Bugged The Dinosaurs?” isimli kitabına nazaran dinozorların besin zincirinde en öldürücü yırtıcı hayvan zehirli silaha sahip ısırıcı böceklerdi.
Yani sivrisinekler.
Dinozorların yok olmasında onların büyük rolü oldu.
Yunan altın çağını sivrisinek ordusu açtı ve tekrar o kapattı
Milattan evvel 476 yılında Pers Hükümdarı Darius dünya nüfusunun yarısı olan 50 milyon insanın yaşadığı bölgeye hükmediyordu. Batıya gerçek ilerleyip Anadolu, Trakya ve Yunan topraklarını işgale başladığında dünyanın en güçlü ordusuna sahipti.
Yunan orduları ona karşı savaşta evvel kaybediyordu. Fakat en büyük müttefikleri Trakya civarındaki bataklıklardaki sivrisinekler oldu.
Darius bu bölgedeki sulak alanlarda, ordusunun yüzde 40’ını dizanteri ve malaryaya kaptırdı.
Bu bugün Yunan medeniyeti dediğimiz yolu açtı.
Ancak sivrisinekler emniyetli bir müttefik değildir.
Darius’un ordusunu yok eden sivrisinek ve malarya, daha sonra Sicilya’yı fethetmeye kalkan Yunan ordusunu da Siraküza önlerinde perişan edecekti.
Sivrisinek ve malarya o savaşta Atina ordularının yüzde 70’ini kılıçtan geçirip yok edecekti.
Darius’un ordularını durdurarak Yunan altın çağını açan General Anofel, Siraküza önlerinde Atina ordusunu perişan ederek kendi açtığı Yunan altın çağını kapatacaktı.
Büyük İskender’i küçük bir sivrisinek mi öldürdü?
Büyük İskender’in ufku geniş, “kızılelması” çok büyüktü. “Dünyanın bittiği yere kadar” gitmek istiyordu.
İlk yenilgisini Hindistan’da İndus Irmağı yakınlarında tattı.
Muson yağmurları vaktiydi ve artık karşısında, ırmakların sularında durmadan çoğalan General Anofel ve sivrisinek lejyonları vardı.
Savaşlarda kazanan büyük kumandan, evvel arkadaşı Coenus’u, sonra ordusunun değerli bir kısmını kaybetti.
Dönüşe geçti ve Ortadoğu’ya yöneldi. Dicle’nin öte tarafına geçti, Babil’e geldi. Kentin etrafı bataklıkla doluydu. İçeride tüneller vardı.
Büyük İskender Ortadoğu’da Babil bataklıklarında öldü.
Önce büyük bir yorgunluk hissetti. ,Sonra ateşlendi. 12 gün sonra öldü.
Ölümü hakkında birçok şey yazıldı söylendi.
Ama bu kitabın müellifine nazaran onu öldüren Ortadoğu bataklıkları ve General Anofel’di…
Yani sivrisinek bir defa daha tarihin akışını değiştirmişti.
Pontin bataklıklarındaki bâtın gerilla Roma’yı nasıl kurtardı?
Sivrisinek imparatorluğu ve ordusunun tarih boyunca en büyük yardımı yaptığı ve en az ihanet ettiği ülke İtalya olacaktı.
Kitaba nazaran Roma’yı Romulus ve Remus kurmuş lakin General Anofel korumuş ve kurtarmıştı. Roma yakınlarındaki Pontin bataklığı tarih boyunca sivrisinek lejyonlarının en büyük karargâhı olarak kaldı.
Büyük İskender, Napolyon, Atilla, Cengiz Han üzere tarihi etkileyen büyük asker imparatorlar bir bir tarih olurken, General Anofel, Pontin bataklıklarında asırlarca tarihin en büyük ordularını yendi.
Roma’yı fethetmek isteyen Hannibal, kuzeyden, doğudan gelen barbar kavimler daima o bataklıkta sivrisinek ordularına ve malaryaya yenildiler.
Sivrisinek lejyonlarını bir faşist tarumar etti
İtalya’da tarih boyunca kimse o meşum Pontin bataklığı ile baş edemedi.
Bataklığın sivrisinek lejyonları, sonunda bir bireye yenildiler.
Mussolini iktidara gelince kimsenin başaramadığını başardı ve Pontin bataklıklarını kuruttu.
General Anofel ve sivrisinek ordusu tarihteki birinci büyük hezimetini orada yaşadı.
Sivrisinekler ikinci darbeyi, faşist olmayan bir ülkede, Türkiye’nin Çukurova bölgesinde yiyecekti.
Cumhuriyet’in “sıtmayla savaş” gayreti muvaffakiyete ulaşacak ve işgal ordularından sonra sıtma lejyonları da Anadolu’dan sökülüp atılacaktı.
Hıristiyanlık yayılmasını sivrisineklere mi borçlu?
Yazar, kimi kaynaklara atfen, Hıristiyanlığın bilhassa İtalya’da yayılışında malarya ve vebanın kıymetli tesiri olduğunu argüman ediyor.
Bunun da Hıristiyanlığın “şifa arama” misyonuyla ilgisi olduğu söyleniyor.
Hazreti İsa’nın ölen bir kişiyi diriltmesi Hıristiyan takipçilere “şifacılık” misyonu yüklemiş. Birinci Hıristiyan manastırları, malarya ve veba hastalıklarının en çok görüldüğü yerlerde kurulmuş.
Sıtma olan insanları kurtaran şifacı rahiplerin bu dinin İtalya’da yayılmasında çok tesiri olduğu anlatılıyor.
Netflix’te seyrettiğimiz papayı sivrisinek öldürdü
Roma yakınlarındaki Pontin bataklığının sivrisinekleri Hıristiyanlığın düşmanlarını yok ediyordu lakin Vatikan’a da dehşet veriyordu.
O nedenle papalar uzun yıllar Vatikan yerine daha uzaktaki Lateran Sarayı’nda yaşadılar. Buna karşın en azından 7 papanın malaryadan öldüğü biliniyor.
Bunlar ortasında Netflix dizisinde seyrettiğimiz asıl ismi Rodrigo Borgia olan Papa Alexander VI da var.
Bu ortada Lord Byron’un da sıtmadan öldüğünü hatırlatayım.
İnsanoğlunun iki ve üç numaralı düşmanı kim?
İnsanın en büyük düşmanı sivrisinekse 2 numaralı düşmanı kim? Kendimiz… Yani insanoğlu.
Geçen yıl 580 bin insan diğer beşerler tarafından öldürüldü.
Üç numarada yılanlar var. Onlar her yıl 50 bin insanın vefatına yol açıyor.
Dört ve 5 numarada her biri 25 bin vefatla köpek ve kum sinekleri geliyor.
Onuncu sırada 1000 vefatla timsahlar var. Onu yılda 500 vefatla suaygırları, 100’er mevtle fil ve aslanlar izliyor.
En korktuğumuz hayvanlar olan köpekbalıkları ve kurtların yılda yol açtığı vefatlar yalnızca 10.
Tek âlâ haber şu: Sivrisinek HIV taşıyıcısı değildir. Zira kana zerk ettikleri salgı HIV taşımaz.
Öldürücü silah: 10 saniye keşif, 2 bıçak ve biri hipodermik 6 iğne
Sivrisinek ordusunun bütün üyeleri dişi savaşçılar.
Ölümcül vuruşlarını şöyle yapıyorlar.
10 saniyelik bir keşif yapıyor. En büyük yardımcısı insan teri. O nedenle çalışan, koşan, terleyen beşerler daha büyük maksat. Parfüm de onu en çok çeken şeylerden biri.
Sonra en uygun damarı buluyor ve art tarafını üst kaldırarak bu damarın üzenine çöküyor.
Çok sofistike 6 iğnesi var bunlardan bir hekimlerin kullandığı hipodermik iğneye benziyor. Damarı açmak için iki keskin bıçak kullanıyor.
Her kezinde 3-5 miligram kan emiyor ve kanının içindeki suyu anında atarak yüzde 20’lik protein kısmını saklıyor.
Emme esnasında öteki iğnelerle kanın pıhtılaşmasını önleyen özel bir salgıyı kana enjekte ediyor.
Şimdi siz karar verin…
Hangisi daha tehlikeli…
İki haftadır akşam sohbetlerinizin ve WhatsApp gruplarınızın kâbusu olan bir şebeğin ismini taşıyan çiçek mi…
Yoksa alelade bir sivrisineğin hipodermik iğnesi mi…
*
(*)İNGİLİZCE ORJİNAL: Timothy C. Winegard: “Mosquito: A Human History Of Our Deadliest Predator”, Dutton, 2019
(*) TÜRKÇESİ: Timothy C.Winegard: “Sivrisinek:Ölümcül Bir Yırtıcının İnsanlık Tarihi”, Çev. Nagihan Erkılıç, Terapi Ya. 2021