Birleşmiş Milletler (BM) 77. Genel Heyet Toplantıları için New York’ta bulunan Çavuşoğlu, Türkevi binasında BM Arabuluculuk Dostlar Kümesi’nin 12. Bakanlar Toplantısı’na eş başkanlık etti.
Çavuşoğlu, kümenin 3 yıl ortanın akabinde birinci kere yüz yüze geldiğini ve bu süreçte hem çatışmaların arttığını hem de bu çatışmaların nedenlerinin değişiklik gösterdiğini belirterek, “Örneğin; iklim değişikliği yoksulluğu, yoksulluk göçü, sistemsiz göç yabancı düşmanlığı ve radikalizmi tetikleyebilir. Hasebiyle ortada fecî bir döngü var” sözünü kullandı.
Kovid-19, Ukrayna-Rusya savaşı, ekonomik zorluklar, güç ve besin krizi üzere hususların global çapta ek gerilim yarattığını kaydeden Çavuşoğlu, “Rusya’nın kısmi seferberlik kararı ve Luhansk, Donetsk, Herson ve Zaporijia’daki referandum duyurusu, durumun ciddiyetini gösteriyor” diye konuştu.
“UKRAYNA SAVAŞINDA İNSANİ KRİZİN DERİNLEŞMESİNİ ENGELLEMEYE ÇALIŞIYORUZ”
Çatışmaların yapısındaki değişiklikler ışığında diplomasi ve arabuluculuk alanında daha proaktif yaklaşımlara muhtaçlık duyulduğuna işaret eden Çavuşoğlu, “Bu nedenle bugünkü toplantımızın temasını ‘Arabuluculuk Yoluyla İnsani Krizlerin Önlenmesi’ olarak belirledik. Ukrayna ve Rusya ile temaslarımızda yapmaya çalıştığımız da buydu. Prensiplerimizi korurken ve savaşı reddederken, insani krizin derinleşmesini engellemeye çalışıyoruz” değerlendirmesinde bulundu.
Çavuşoğlu, savaşın birinci günlerinde tahlile daha yakın olduklarını ve İstanbul’da mart ayında yapılan toplantıda, tarafların birtakım metin paylaşımında bulunduğuna dikkati çekerek, “Şimdi alanda farklı gerçeklikler var. Savaş uzadıkça, net ve kabul edilebilir bir tahlile ulaşmak o kadar zorlaşıyor. Hala diplomasi ve diyalog tek çıkış yolu” tabirini kullandı.
Türkiye’nin savaşın başındaki gayretleri münasebetiyle kimi ortak ülkeler tarafından tenkitlere maruz kaldığına değinen Çavuşoğlu, “Ama artık savaşın sürmesinin Ukraynalılar başta olmak üzere herkese daha çok ziyan vereceği konusunda birçoğu mutabık” dedi.
Çavuşoğlu, tahıl koridoru mutabakatının ekstra finansal gerilimi engellediğini belirtti.
Bakan Çavuşoğlu, siyasi diyaloğun ve uyuşmazlıkların barışçıl tahlilin güç olduğu bir ortamda bile arabuluculuğun hayat kurtarabileceğine işaret ederek, İstanbul’daki tahıl koridoru mutabakatının bunun bir örneği olduğunu lisana getirdi.
Milyonlarca kişinin şu anda artan besin fiyatları nedeniyle ekstra gerilim altında olduğunu aktaran Çavuşoğlu, şunları kaydetti:
“Bu mutabakat, ekstra finansal gerilimi engelledi. Çatışmaların tahlilinde ve arabuluculukta bunun üzere inovatif yaklaşımlar, öteki global tasaları yok etmekte kullanılabilir. Bu şekil ayarlamaların, diplomatik yolda daha çok teşvik oluşturabileceğini aklımızda tutmalıyız.”
“BAŞARIMIZ, OECD, İİT ÜZERE OLUŞUMLARDA DA GİBİSİ KÜMELERİN OLUŞTURULMASINA İLHAM OLDU”
Anlaşma sürecinde kendileriyle yakından çalışan BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ve grubuna teşekkür eden Çavuşoğlu, “Bu şiddetli uğraşımızda, BM ile taraflar ortasında daima olarak arabuluculuk yapıyoruz” sözünü kullandı.
Çavuşoğlu, son 10 yılda küme ile çok yol katettiklerini vurgulayarak, “Bizim başarımız, OECD, İİT üzere oluşumlarda da gibisi kümelerin oluşturulmasına ilham oldu. Lakin çatışmaların önlenmesi, çözülmesi ve arabuluculuk konusunda daha odaklı olmalıyız” davetinde bulundu.